نگارش متن توسط: دکتر آناهیتا سعیدی – داروساز
🔹 شاید برای شما هم پیش آمده که قرصی را بخواهید نصف کنید؛ مثلاً برای تنظیم دوز، یا بلع راحت‌تر آن.
اما
آیا این کار همیشه بی‌خطر است؟ نه دقیقاً
- واقعیت علمی این است که شکستن یا تقسیم کردن برخی قرص‌ها می‌تواند مشکل زا باشد.
🧪 چه قرص‌هایی را نباید نصف کرد؟
⛔ قرص‌های زیر نباید شکسته شوند، مگر اینکه پزشک، داروساز و یا شرکت سازنده آن را تأیید کنند:
- قرص‌های روکشدار روده ای (Enteric-Coated):
این قرص‌ها به گونه ای طراحی و فرموله شده‌اند که در تماس با اسید معده باز نشوند و وقتی به روده رسیدند، ماده مؤثره خود را آزاد کنند.
شکستن این قرص‌ها می تواند باعث کاهش اثر درمانی دارو و یا تحریک معده و بروز عوارض گوارشی شود.
- قرص‌های آهسته‌رهش (XR – ER – CR):
این قرص‌ها به گونه ای فرموله شده اند که ماده مؤثره دارویی خود را طبق الگو مشخص، به‌تدریج و در طول زمان آزاد می‌کنند و بدین ترتیب سطح خونی ثابت و مشخصی از دارو را در طول روز حفظ می کنند.
شکستن این قرص ها می تواند باعث آزاد سازی سریع دوز بالایی از دارو، تداخل در الگو صحیح آزاد سازی دارو در دستگاه گوارش و یا بروز برخی عوارض جانبی مرتبط با دارو شود.
- قرص‌های با دوز دقیق و قرص های ترکیبی چند دارویی:
قرص های با دوز دقیق، حاوی میزان کمی از یک دارو با پنجره درمانی باریک هستند.
شکستن این قرص ها و یا قرص های ترکیبی که حاوی دو نوع ماده مؤثره دارویی مختلف یا بیشتر هستند، ممکن است موجب عدم تعادل دوز دارو در قسمت های شکسته شده قرص شود و بدین ترتیب کاهش اثربخشی دارو و یا در نقطه مقابل، اثرات بیش از حد دارو و بروز عوارض جانبی یا سمی، رخ دهد.
✅ چه قرص‌هایی را می‌توان نصف کرد؟
اگر روی بسته‌بندی یا بروشور دارو علامت یا خط شکست (score line) وجود دارد، به‌طور معمول در صورت تجویز پزشک، می‌توان آن را نصف کرد.
ولی
بهتر است نصف کردن یا شکستن هر نوع قرص، تنها با تأیید داروساز یا پزشک معالج انجام شود.
Reference: FDA – Safe Use of Medicines