تهیه کننده: دکتر آناهیتا سعیدی – داروساز
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) از سال ۱۹۷۹ داروها را بر اساس «میزان خطر برای جنین» در دوران بارداری به ۵ دسته تقسیم بندی کرده است: X، D، C، B ، A.
این دسته‌بندی‌ها با هدف سنجش نسبت فایده به خطر داروها برای مادر و جنین صورت گرفته‌اند.
- دسته A: بی‌خطرترین داروها در بارداری
داروهایی که به‌طور کامل روی انسان (نه فقط در حیوانات) مطالعه شدن و هیچ خطری برای جنین در سه‌ماهه اول بارداری یا سایر مراحل بارداری نداشتن.
🔹 ایمن‌ترین انتخاب برای زنان باردار.
✅نمونه داروهای این دسته: فولیک اسید و لووتیروکسین
- دسته B: بی‌خطر در حیوانات، ولی در انسان ثابت نشده
در مطالعات حیوانی، با تجویز داروهای این دسته هیچ مشکلی برای جنین دیده نشده؛ اما آزمایش‌های کافی روی زنان باردار انجام نشده.
🔹 احتمال خطر کم هست، ولی همچنان باید با احتیاط مصرف بشن.
✅ نمونه داروهای این دسته: آموکسی‌سیلین و متفورمین
- دسته C: خطر احتمالی در حیوانات، ولی گاهی چاره‌ای نیست!
مطالعات حیوانی نشان دادن این داروها ممکنه به جنین آسیب برسونن، ولی هنوز شواهد دقیقی از بروز عوارض در انسان نداریم.
🔹 پزشک ممکنه در برخی شرایط خاص، با توجه به ضرورت درمان، مصرف داروهای این دسته رو توصیه کنه.
✅ نمونه داروهای این دسته: آملودیپین و گاباپنتین
- دسته D: احتمال خطر برای جنین، ولی گاهی اجتناب‌ناپذیر!
مطالعات انسانی نشان دادن که مصرف این داروها می‌تونه باعث آسیب به جنین بشه.
🔹 با این حال در شرایط بحرانی، اگر جان مادر در خطر باشه، ممکنه پزشک در صورت صلاحدید داروهای این دسته رو تجویز کنه.
✅ نمونه داروهای این دسته: لوزارتان
- دسته X: ممنوع در بارداری!
شواهد قوی نشان دادن که این داروها باعث نقص‌های مادرزادی و آسیب جدی به جنین می‌شن.
🔴 در هیچ شرایطی نباید در دوران بارداری مصرف بشن، چون ضررشون از فایده‌شون بیشتره.
❌ نمونه داروهای این دسته: متوترکسات، آتورواستاتین و سیمواستاتین
نکته پایانی:
“این سیستم دسته‌بندی (از A تا X) از سال ۲۰۱۵ توسط FDA با سیستم دقیق‌تری به نام PLLR (Pregnancy and Lactation Labeling Rule) جایگزین شده، اما همچنان برای آگاهی عمومی مفید و قابل استفاده است.”
هیچ دارویی حتی مکمل‌ها یا داروهای گیاهی رو در بارداری بدون مشورت پزشک یا داروساز مصرف نکن!
سلامت جنین، به انتخاب‌های آگاهانه تو بستگی داره 🤰❤️