خشکی بینی و سینوس ها چیست؟

آنچه در این مطلب می‌خوانیم:

• علل خشکی سینوس ها
• راه کار های درمانی
• چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
• اسپری بینی سزالین و سزانوز
• اسپری بینی دکوسالین

سینوس ها حفره های توخالی در جمجمه هستند که در اطراف پیشانی، گونه ها و بینی وجود دارند. لایه نازکی از مخاط سینوس ها را می پوشاند تا آن ها را مرطوب نگه دارد و باکتری ها را به دام بیندازد.

اگر بدن تولید مخاط را متوقف کند، سینوس ها خشک می شوند و منجر به احساس خشکی ناخوشایند در بینی و راه های هوایی می شود. بسته به علت، افرادی که سینوس های خشک دارند ممکن است دچار خونریزی بینی یا عفونت سینوسی نیز بشوند.

• علل خشکی سینوس ها

دلایل متعددی برای خشکی سینوس ها وجود دارد، از جمله موارد زیر:

1.  هوای خشک

سینوس ها معمولاً می توانند با طیف وسیعی از شرایط آب و هوایی سازگار شوند. با این حال، برای برخی از افراد، هوای خشک ممکن است باعث خشکی سینوس ها یا تشدید آن شود. ممکن است باعث ایجاد احساس ناراحتی یا ایجاد پوسته در داخل بینی شود که می تواند منجر به خونریزی بینی شود.

طبق یک مقاله مروری، اگر رطوبت هوای داخل خانه کم باشد، افراد مسن ممکن است راحت تر از بزرگسالان جوان دچار سینوس های خشک شوند. محققان همچنین پیشنهاد می کنند افرادی که از طریق دهان تنفس می کنند بیشتر مستعد ابتلا هستند.

 2. کم آبی بدن

با توجه به مطالعات، کم آبی می تواند منجر به خشکی دهان، خشکی غشاهای مخاطی و همچنین سایر علائم کم آبی بدن، از جمله احساس تشنگی، سردرد، پوست خشک، دفع کمتر ادرار، ادرار تیره رنگ تر، خستگی و احساس سبکی سر یا سرگیجه شود.

کودکان مبتلا به کم آبی ممکن است بی حال باشند، هنگام گریه اشک تولید نکنند یا گونه ها یا چشم هایشان فرو رفته باشد.

افراد مبتلا به کم آبی خفیف می توانند با نوشیدن مایعات و نوشیدنی های جایگزین الکترولیت بهبود یابند. با این حال، کم آبی شدید می تواند یک اورژانس پزشکی باشد. نوشیدن مایعات بیشتر، به ویژه آب، ممکن است به رقیق شدن مخاط و بهبود خشکی سینوس ها کمک کند.

3 . تحریک کننده ها

طبق مطالعات، محرک های محیطی می توانند تعادل مخاط در سینوس ها را بر هم بزنند. مخاط ممکن است غلیظ تر از حد معمول شود، جریان آن کندتر شود و سینوس ها خشک شوند.

محرک هایی که افراد ممکن است به طور منظم با آنها تماس داشته باشند عبارتند از مواد شیمیایی قوی، رایحه های شدید و دود که اجتناب از قرار گیری در برابر محرک‌های خشکی بینی ممکن است کمک کننده باشد.

4. داروها

خشکی بینی ممکن است بر اثر مصرف برخی داروها بروز کند. داروهایی که آبریزش بیش از حد بینی را درمان می کنند، مانند داروهای ضد آلرژی (آنتی هیستامین ها) و ضد احتقان ها، می توانند سینوس ها و بینی را خشک کنند. داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، آنتی کولینرژیک ها و رتینوئید ها نیز می توانند خشکی سینوس ها را تشدید کنند.

5. بیماری ها

برخی بیماری ها می توانند موجب بروز یا تشدید خشکی بینی و سینوس ها شوند، از جمله سندروم شوگرن، بعضی اختلالات هورمونی، کم کاری تیروئید، عفونت ها و … .

سندروم شوگرن (Sjogren’s syndrome) یک بیماری خود ایمنی و مزمن است که باعث خشکی در قسمت های مختلف بدن می شود. این بیماری می تواند موجب تولید کمتر مخاط توسط سینوس ها و در نتیجه مشکلات سینوسی مانند خشکی سینوس ها، خونریزی بینی و عفونت های مکرر سینوسی شود. با این حال، ترکیبی از تغییرات سبک زندگی و دارو می تواند به افراد در مدیریت علائم کمک کند.

راه کار های درمانی

• افزایش رطوبت هوای محیط (از طریق دستگاه های رطوبت ساز یا گذاشتن یک ظرف آب روی حرارت، نزدیک بخاری یا رادیاتور)
• استنشاق بخار حاصل از دوش آب در حمام
• استفاده از اسپری ها و قطره های نرم کننده مخاط بینی
• حفظ آب بدن با نوشیدن مایعات فراوان در طول روز
• محدود کردن زمان قرار گرفتن در معرض عوامل محرک

• چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر فردی سینوس‌های خشک دارد که با درمان های بدون نیاز به نسخه بهبود نمی‌یابد، باید به پزشک مراجعه کند. خشکی سینوس ها گاهی به دلیل یک بیماری زمینه ای است که ممکن است نیاز به دارو داشته باشد.

با گذشت زمان، خشکی سینوس ها می تواند منجر به تجمع مخاط غلیظ شود. این تجمع مانع از پاکسازی سینوس ها از باکتری های بالقوه مضر می شود که می توانند باعث عفونت سینوسی شوند. علائم عفونت سینوسی عبارتند از: آبریزش بینی، ترشح سبز رنگ از بینی، مسدود شدن بینی، حساسیت یا درد در صورت، سردرد به سمت جلوی سر، درد دندان یا فک، بوی بد دهان، سرفه، تب و خستگی.

در صورت داشتن علائم عفونت سینوسی، حتما باید به پزشک مراجعه کرد تا در صورت نیاز، آنتی بیوتیک تجویز شود.

    در ادامه به معرفی چند محصول موثر در درمان خشکی سینوس ها و بینی خواهیم پرداخت :

^* Rx Code به معنی کد اختصاصی دارو در سیستم نسخ الکترونیک می باشد.1-

1- اسپری بینی سزالین و سزانوز

اسپری های بینی “سزالین” و “سزانوز” به ترتیب حاوی روغن کنجد با غلظت 25% و 100% می باشند. روغن کنجد به کار رفته در این اسپری ها حاوی هر 3 فرم طبیعی ویتامین E (آلفا، بتا و گاما)، سزامین و سایر ترکیبات فنولی، اسیدهای چرب ضروری اولئیک، پالمیتیک، استئاریک و لینولئیک اسید می باشد. این فرآورده ها دارای خواص ضد التهابی، ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و مرطوب کنندگی قوی هستند که با ایجاد یک لایه چرب محافظ بر روی مخاط بینی مانع از دفع رطوبت و خشک شدن مخاط شده و بدون ایجاد عوارض جانبی و یا آسیب به موکوس باعث مرطوب و نرم کردن مخاط بینی می گردند.

از محاسن این اسپری ها این است که حتی در مصرف طولانی مدت منجر به احتقان برگشتی (Rebound effect) نمی شوند و قابلیت مصرف طولانی مدت بدون عارضه جانبی را دارند. این فرآورده ها به سرعت از سطح مخاط بینی تبخیر نمی شوند و اثر مرطوب کنندگی آن ها برای مدت طولانی باقی می ماند. استفاده از این فرآورده ها جهت پیشگیری از خشکی بینی در فصول سرد و خشک توصیه می شود.

• موارد مصرف

نرم و مرطوب کردن مخاطب بینی، کمک به درمان پوسته ریزی بینی، پس از عمل جراحی بینی، در طول سرماخوردگی و آنفولانزا، رفع خشکی بینی ناشی از مصرف سایر داروهای استنشاقی و یا سایر دارو ها مانند داروهای ضدآکنه، خشکی بینی ناشی از قرار گرفتن در محیط هایی با آب و هوای خشک و دارای رطوبت پایین، هوای خشک داخل هواپیما، بهبود خشکی بینی در افراد مسن، آلرژی فصلی، کاهش خارش و تحریک پذیری بینی و پس از پرتو درمانی سر و گردن.

• مقدار مصرف
• بزرگسالان : هر 8 ساعت 1 الی 2 پاف در هر سوراخ بینی
• کودکان 4 تا 12 سال : هر 12 ساعت 1 پاف در هر سوراخ بینی

• نحوه مصرف

ابتدا اسپری را به خوبی تکان دهید. انگشت شست خود را در زیر اسپری قرار داده و نوک پمپ اسپری را به آرامی وارد سوراخ بینی کنید و سوراخ دیگر بینی را با انگشت فشار دهید. یک یا دو بار پمپ را فشار داده و این کار را برای سوراخ دیگر بینی تکرار کنید. پس از مصرف، درپوش اسپر ی را روی آن قرار دهید.

^* Rx Code به معنی کد اختصاصی دارو در سیستم نسخ الکترونیک می باشد.

2- اسپری بینی دکوسالین

اسپری بینی “دکوسالین” حاوی محلول 65/. درصد سدیم کلراید می باشد و به منظور درمان گرفتگی بینی و برطرف کردن خشکی بینی به کار می رود. همچنین طبق مطالعات، شستشوی بینی با محلول نمکی سدیم کلراید، می‌تواند بار ویروسی را در حفره‌ های بینی کم کند و احتمال سرایت بیماری های تنفسی ویروسی مانند کرونا و آنفولانزا را کاهش دهد.

این اسپری قابلیت مصرف در نوزادان، کودکان و بزرگسالان را دارد.

• منابع
• Hildenbrand T, Weber RK, Brehmer D. Rhinitis sicca, dry nose and atrophic rhinitis: a review of the literature. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2011 Jan;268(1):17-26.
• Johnsen J, Bratt B, Michel-Barron O, Glennow C, Petruson B. Pure Sesame Oil vs Isotonic Sodium Chloride Solution as Treatment for Dry Nasal Mucosa. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 2001;127(11):1353–1356.
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/dry-sinuses
• https://www.verywellhealth.com/dry-nose-and-sinuses

• تهیه کننده : دکتر آناهیتا سعیدی

داروساز و مدیکال ادوایزر شرکت داروسازی رها