11 توصیه جهت تغییر سبک زندگی در بیماران صرع
در صورتی که به تازگی فهمیده باشید به صرع مبتلا شده اید، تغییر سبک زندگی یکی از مهمترین اقداماتی است که باید نسبت به آن آگاه باشید. هر فرد مبتلا به صرع باید تلاش کند تا جایی که می تواند نسبت به کاهش عوامل تحریک کننده تشنج ها اقدام ورزد. در این مقاله قصد داریم سبک زندگی موثر بر حملات تشنجی را مورد بررسی قرار دهیم.
- الگوی منظمی برای خواب خود ایجاد کنید.
همه ما انسان ها به خواب کافی جهت زندگی سالم نیازمندیم. با این حال به نظر می رسد که خواب کافی در بیماران مبتلا به صرع از اهمیت بیشتری برخوردار است. تحقیقات نشان می دهند حملات تشنجی در شرایط خستگی و یا خواب ناکافی، با احتمال بیشتری ایجاد می شوند. از همه مهم تر آنکه، الگوی منظم خواب در بیماران صرع باید مورد توجه قرار گرفته شود. برای این منظور بهتر است، ساعات خواب خود را به نحوی تنظیم کنید که بین ساعات 11 شب تا 4 صبح بیدار نباشید. میزان ساعات خواب در هر فردی متفاوت است، اما آنچه که مهم است برنامه ریزی برای خواب منظم و دوری از تغییر ناگهانی در ساعات به خواب رفتن است که می تواند روند درمان و کنترل صرع را دچار مشکل کند. علاوه بر این، سعی کنید چند ساعت قبل از خواب شب از نور صفحه کامپیوتر و تلویزیون دوری کنید تا کیفیت خواب شما افزایش یابد.
همچنین بسیار مهم است که الگوی خواب خود را به دوستان و آشنایان خود بگوئید. مطمئن باشید اطرافیان شما از اینکه به سلامتی خود اهمیت می دهید خوشحال خواهند شد.
- زمان مصرف داروی خود را تغییر ندهید.
درست است که استفاده از دارو ناخوشایند است، مخصوصا زمانیکه مجبور باشید چندین دارو در طول روز استفاده کنید. اما در صورتیکه متوجه شوید استفاده منظم از داروها می تواند از بروز حملات تشنجی جلوگیری کند حتماً به استفاده از آنها ترغیب می شوید. در مورد داروهای ضد تشنج، زمان مصرف بیش از بقیه قرص ها اهمیت دارد. حتی در مواردی الگوی استفاده قبل و بعد غذا نیز در غلظت دارو در بدن شما تأثیر می گذارد. بنابراین حتماً در استفاده از داروهای ضد تشنج از الگوی خاصی پیروی کنید. اگر مشکلی در استفاده از دارو دارید، حتماً ابتدا پزشکتان را در جریان قرار دهید و بعد اقدام به تغییر الگوی مصرف کنید. تحت هیچ عنوان اقدام به قطع سرخود داروها نکنید، زیرا کاهش غلظت داروها می تواند گاهاً تا مدت ها روند درمان بیماری شما را دچار اختلال کند.
- از خستگی و استرس دوری کنید.
در زندگی روزمره تمام انسان ها، کار، تحصیل، ورزش و مسافرت امری اجتناب ناپذیراند که هر کدام می توانند منجر به خستگی و استرس شوند. آنچه مهم است آن است که سعی کنید فشار کار و برنامه های زندگی خود را تا آنجا که امکان دارد پایین بیاورید. حتماً در مواردی که احساس می کنید خودتان به تنهایی قادر به انجام کار نیستید از اطرافیانتان تقاضای کمک کنید.
- تغییرات هورمونی و سیکل قاعدگی را جدی بگیرید.
در برخی از خانم ها، تغییرات هورمونی که به صورت طبیعی در سیکل قاعدگی اتفاق می افتد می تواند در بروز حملات تشنجی موثر باشد. در صورتی که این مورد برای شما نیز صدق می کند از پزشک خود درباره موثرترین راه های جلوگیری از حملات تشنجی سوال کنید.
- الگوی تغذیه ای سالم ایجاد کنید.
امروزه بسیاری از متخصصان تغذیه و پزشکان مغز و اعصاب، رژیم کتوژنیک را برای مواردی که تشنج های بیمار توسط دارو به خوبی کنترل نمی شود توصیه می کنند. امروزه این رژیم بیشتر برای کودکان توصیه می شود. رژیم کتوژنیک بر مبنای مصرف چربی بیشتر و محدود کردن دریافت کربوهیدرات ها بنا نهاده شده است. بدن انسان در حالت عادی از کربوهیدرات ها به عنوان منبع انرژی استفاده می کند. در رژیم کتوژنیک بدن شروع به تولید کتون به عنوان منبع جایگزین انرژی می کند. تحقیقات نشان داده اند افزایش ترکیبات کتون در بدن می تواند منجر به کاهش حملات تشنجی شود. برخی مقالات اثر رژیم کتوژنیک را تا 50 درصد کاهش، در تعداد تشنج کودکان عنوان کرده اند. علاوه بر این، 10 تا 15 درصد از کودکان نیز پس از مدت کوتاهی دیگر حمله تشنجی نخواهند داشت. برای شروع رژیم، کودکان ابتدا جهت بررسی دقیقتر در مراکز کنترل صرع پذیرش می شوند. گاها در 18 تا 24 ساعت ابتدایی شروع رژیم، رژیم فست یا روزه داری برای بیمار تجویز می شود. سپس رژیم کتوژنیک به صورت پلکانی شروع شده و نسبت مصرف چربی به کربوهیدرات افزایش می یابد.
برای دریافت رژیم های کتوژنیک در ایران، می توانید تحت نظر پزشک خود از متخصصان تغذیه کمک بگیرید.
- از نور چشمک زن دوری کنید.
در برخی افراد، حملات تشنجی به وسیله دیدن نور چشمک زن تحریک می شوند که به عنوان صرع حساس به نور شناخته می شود. تنها عده کمی از مبتلایان صرع، به این نوع از بیماری مبتلا می شوند. این دسته از افراد باید از محیط هایی که در آنها از نور چشمک زن استفاده می شود، مانند کنسرت ها اجتناب کنند. علاوه بر این بازی های کامپیوتری و فیلم های سینمایی نیز ممکن است حملات تشنجی را در برخی از جوانان تحریک کنند. در صورتی که صرع شما به این صورت القاء می شود مطمئن باشید که فاصله کافی از صفحه تلویزیون را حفظ کرده اید، نور کافی در اتاق دارید و در فواصل منظم به چشم خود استراحت می دهید.
- از رانندگی اجتناب کنید.
امروزه به دلیل تراکم جمعیت و افزایش تعداد خودروهای شهری و برون شهری، مهارت و دقت در رانندگی بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. به همین دلیل سازمان های قانون گذار در کشورها، قوانینی جهت این موضوع وضع کرده اند. از جمله این موارد، عدم رانندگی به هنگام شرب خمر و ممنوعیت رانندگی در برخی بیماری های خاص است. با آنکه در مورد بیماری صرع قوانین کشورها متفاوت است، عمدتاً به افرادی که صرع کنترل نشده دارند اجازه رانندگی داده نمی شود و صدور گواهینامه نیز به این افراد ممنوع است.
در ایران، براساس اعلام اداره راهنمایی و رانندگی فراجا، افراد مبتلا به صرع حق رانندگی ندارند و گواهینامۀ رانندگی نیز به آنان اعطا نمیشود. این دسته از افراد باید حداقل سه سال از آخرین تشنجشان گذشته باشد تا بعد از تأیید پزشک معالج، مجوز رانندگی بگیرند.
همچنین اگر فرد مبتلا، بیماری خود را پنهان کند و پلیس هنگام گشت یا زمان انجام کارشناسی تصادفات، به این موضوع پی ببرد، گواهینامۀ رانندگی وی باطل شده و بیمار به کمیسیون پزشکی معرفی میشود. همچنین تا زمان احراز صلاحیت از سوی شورای عالی پزشکی، فرد مجاز به دریافت گواهینامه و رانندگی با وسایل نقلیه نخواهد بود.
- از حرکات ورزشی سبک غافل نشوید.
ورزش می تواند منجر به ارتقای سلامتی همه افراد، از جمله بیماران مبتلا به صرع شود. بنابراین اجازه ندهید ابتلا به بیماری صرع شما را از انجام حرکات ورزشی دور کند. تشنج در حین فعالیت های ورزشی نادر است و تنها در حدود 2 درصد از بیماران اتفاق می افتد. بسیاری از فعالیت های ورزشی در صورتی که خستگی، بی آبی و افت قند زیادی را به فرد وارد نکنند می توانند در درمان بیماری سودمند واقع شوند. تنها جهت احتیاط، مربی و هم تیمی های خود را از وجود بیماری صرع آگاه کنید و اقدامات اولیه در صورت بروز تشنج را به آنها گوشزد کنید.
- در مسافرت ها از نکات گفته شده پیروی کنید.
امروزه به دلیل افزایش استرس های روزمره، مسافرت برای تمام انسان ها امری ضروری جهت کاهش فشار کاری به شمار می رود. با این حال بیماران مبتلا به صرع باید برخی نکات را پیش از انجام سفر مد نظر قرار دهند:
- طی مشورت با پزشک، روی کاغذ نوع دقیق بیماری خود به همراه شرایط ویژه ای که در صورت بروز حملات باید اتخاذ شود بنویسید و آنرا در طول سفر به همراه داشته باشید.
- داروهای خود را بیش از آنچه که معمول است به همراه داشته باشید و همیشه داروها را در قوطی مخصوص خود که نحوه مصرف به صورت خوانا نوشته شده است نگه دارید. علاوه براین نسخه پزشک را نیز همراه خود داشته باشید.
- از سلامت آب و غذایی که در طول سفر استفاده می کنید اطمینان حاصل کرده. آب و غذای مسموم می تواند منجر به اسهال و استفراغ شود و در نتیجه روی جذب داروهای ضد صرع تاثیر گذاشته و احتمال بروز تشنج را بالا می برد.
- صرع و رابطه عاطفی
بیماران مبتلا به صرع همانند بقیه افراد می توانند به خوبی رابطه عاطفی را تجربه کنند. باید توجه داشت این دسته از بیماران در صورت رعایت سبک زندگی سالم و استفاده منظم داروها می توانند زندگی عادی مانند سایر انسان ها را تجربه کنند. یافتن شریک زندگی که بتواند در سختی ها به بیمار کمک کند و از استرس او بکاهد می تواند در روند بیماری بسیار کمک کننده باشد.
علاوه بر این بیمار مبتلا باید بدون نگرانی، اطرافیان خود را از بیماری مطلع سازد. آگاهی یافتن افراد نزدیک به بیمار و اطلاع از نحوه برخورد با بیمار بخش مهمی از روند درمانی صرع را شامل می شود.
- پیش از قصد باردار شدن با پزشک خود مشورت کنید.
در صورتی که قصد بارداری دارید، حتماً پیش از آن موضوع را با پزشک خود مطرح کنید. پزشک شما بنابر شرایط می تواند دوز داروی شما را به نحوی تنظیم کند که احتمال نقص در جنین کاهش یابد و در عین حال بیماری شما نیز کنترل شود. در حالی که داروهای ضد صرع می توانند خطر نقایص مادرزادی را افزایش دهند، اکثر نوزادان (بیش از 94٪) که در معرض این داروها قرار می گیرند، سالم به دنیا می آیند. ایجاد تشنج نیز می تواند تاثیر نامطلوبی بر رشد کودک بگذارد. بنابراین پزشک نقش حیاتی در کنترل بیماری در دوران بارداری را بر عهده دارد.
باید توجه داشت داروهای جلوگیری از بارداری نیز با برخی از داروهای ضد صرع تداخل دارند. البته این به آن معنی نیست که به هیچ عنوان نمی توان از این داروها استفاده کرد. بلکه باید با مشورت پزشک و داروساز، نوع خاصی از دارو که با درمان فعلی تداخلی ندارد انتخاب شود. در بعضی از موارد نیز پزشک ممکن است سایر روش های جلوگیری از بارداری را پیشنهاد دهد.
تهیه شده توسط: دکتر میلاد سعادت کیش
مدیکال ادوایزر شرکت داروسازی رها
واحد بازاریابی
رفرنس: